α) Πολλοί θεολόγοι και κληρικοί και λαϊκοί συντάσσουν και δημο­σιεύουν στις μέρες μας διάφορα κείμενα. Ωστόσο, ο­ρι­σμένοι μη έχοντας επίγνωση του βάρους των λεγομένων τους α­κο­λου­θούν την κο­σμι­κή αντίληψη της αντα­γωνιστικής δημοσιογραφίας. Με­τρούν με αυ­ταρέσκεια και καύχηση την επι­σκεψιμότητα των προσωπικών τους ιστο­λογίων, μετατρέπουν το θεο­λο­γικό λόγο σε εμπορική είδηση και όχι σπάνια καπηλεύονται το θείο λόγο.

β) Οξύτητα, εμπάθεια, υπονοού­με­να, μνησικακία, ε­ξου­θένωση των διαφωνούντων, αναπόδεικτες κατηγο­ρίες και αδιακρισία χρησιμο­ποι­ού­νται χωρίς συ­στο­λή και συχνά «αλλή­λους δάκ­νο­μεν και κατεσθίομεν» (βλ. Γαλ. 5,15).Και δεν φοβόμαστε, μή­πως τρώ­γο­ντας τις σάρκες μας και δαπανώντας τις θεολογικές δυνάμεις, βρι­σκό­μα­στε εκτός της πατερικής παραδόσεως, την οποία επικα­λού­μα­στε και εν ο­νό­ματι της οποίας δήθεν γράφουμε.

γ) Στην πατερική εκκλησιαστική παράδοση τίθεται συχνά το ζήτη­μα των προϋποθέσεων της σύνταξης θεολογικών κειμένων. Ο άγιος Γρη­γόριος Σιναΐτης (1255-1347) συνοψίζοντας παράδοση πολλών αιώνων ανα­φέ­ρει ότι, υπάρχουν τρεις τρόποι εκπό­νη­σης ενός θεο­λο­γι­κού κειμένου που είναι αδιάβ­λη­τοι και ακα­τά­κρι­τοι. «Πρώτος, ο δι’ υ­πόμνησιν εαυτού· δεύτερος, ο προς ω­φέ­λει­αν των άλλων· τρίτος, ο δι’ υ­πα­κοήν συγγρα­φόμε­νος· εν ώ και τα πλείστα των γραφών συνετέθησαν τοις τα­πεινώς εκζητή­σασι τον λόγον».

δ) Δηλαδή, πρώ­τος αδιάβλητος τρόπος συγγραφής είναι η καλ­­­λιέρ­γεια της μνήμης του ίδιου του συγγραφέα. Δεύτερος εί­ναι η κοι­νο­ποίηση της γνώσης και η πνευματική ω­φέ­­­λεια των άλλων. Και τρίτος αδιάβλητος τρόπος συγγραφής είναι ε­κεί­νος που γί­νεται από υ­πακοή σε αυτούς που με ταπείνωση και διάκριση ζή­τη­σαν να γνωρίσουν την αλήθεια των πρα­γμάτων. Υπάρχουν όμως κι άλλοι λόγοι συγγραφής, οι οποίοι σύμφωνα με τον όσιο Γρηγόριο απορρίπτονται. Εκείνος που γρά­φει θεολογικά κεί­μενα με στόχο να αρέσει, να δοξασθεί και να επι­δειχθεί, πήρε κιόλας το μισθό του και δεν έχει καμιά ωφέλεια ούτε εδώ αλ­λά ούτε στη μέλ­λουσα ζωή. Αυτός θα καταδικασθεί ως αν­θρω­πά­ρε­σκος και δό­λιος, αφού καπη­λεύε­ται το λόγο του Θεού.

ε) Στους ιερούς νηπτικούς τίθεται ακόμη το θέμα της εμπαθούς προσέγγισης των ιερών κειμένων. Ο Νικήτας Στη­θάτος υ­πο­στη­ρίζει, ότι είναι επισφαλές να ερευνά κά­ποιος με κοσμικό και υλιστικό πνεύμα τις θείες αλήθειες ακολου­θώντας τους λογισμούς του, διότι κυ­ριευ­μένος από φθόνο, ζηλοτυπία, φιλονικία και διχοστασία, πε­ρι­γελά και θε­ω­ρεί ανό­ητους όσους προσεγγίζουν πνευ­ματικά και με «νουν Χριστού» τα θεία και ανθρώπινα πράγματα. Κάτι ανάλογο συμ­βαίνει, όταν βιάζονται, στρα­τεύο­νται ή αυτονομούνται από το νοηματικό τους πλαίσιο αγιογραφικά και πατερικά χωρία, προ­κει­μένου να στηρίξουν τις απόψεις κάποιου συγ­γρα­φέα.

στ) Όλα τα παραπάνω συνδέονται και με τη συγγραφή της Κλί­μα­κας του αγίου Ιωάννη του Σιναΐτη, που η Εκκλησία τιμά την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών και στις 30 Μαρτίου. Δια­βά­ζο­ντας ο αναγνώστης την επιστολή του Ηγουμένου της Ραϊθώ προς τον όσιο Ιωάννη κατανοεί, ότι η Κλίμαξ αποτελεί «τέκνο υπακοής». «Σε παρα­κα­λούμε», γράφει ο Ηγού­με­νος στο όσιο Ιωάννη, «μην αρνηθείς να μας ανα­πτύ­ξεις πρόθυμα και με ευκρίνεια, σαν πρα­γμα­τικός μέγας καθηγητής, τα πρέποντα στη μονα­χική ζωή προς σωτηρία αυ­τών που διάλεξαν την αγγελική πολιτεία».

ζ) Ο Ιωάννης απαντά στον Ηγούμενο με ταπείνωση: «Τολμώ να γράψω το βιβλίο αυτό, διότι διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος να απορρίψω από πά­νω μου το ζυγό της ευλογημένης υπακοής… όχι για δική σου καθο­δή­γηση. Εξάλλου, εσύ μας στερεώνεις στα θεία ήθη και διδάγματα. Το στέλνω για τη συνοδεία των αδελφών… κι αν συναντήσει κάποιος κάτι ωφέλιμο, να το λογαριάσει στον καλό μας ηγούμενο… Και ας μη σταθεί στα λεγόμενα, διότι είναι πράγματι μη­δα­μι­νά και γεμάτα από κάθε άγνοια και απειρία, αλλά ας αποδεχθεί την πρό­θε­ση του προσφέροντος, καθώς το δίλεπτο της χήρας». Οι λόγοι του συγ­γρα­φέα της Κλίμακος, αλ­λά και των άλλων νηπτικών πατέρωναπο­τε­λούν καθρέπτη για όσους συν­τάσ­σουν θεο­λο­γι­κά κείμενα σε κάθε εποχή.

η) Ιδιαίτερα στις μέρες μας κάτω από τις δύσκολες συνθήκες που βρίσκεται η κοινωνία και ο κόσμος ολόκληρος εξαιτίας της πανδημίας δεν υπάρχει περιθώριο για μεγάλα λόγια και ανώφελους διαδικτυακούς ανταγωνισμούς. Εάν ταπεινωθούμε ενώπιον του Δικαιοκρίτη Κυρίου μας, και λειάνουμε τις ψυχές μας με καρδιακή προσευχή, την προς «αλλή­λους αγάπη» και με τη βαθειά και ολοκάρδια μετάνοια θα ελκύσου­με τη χάρη του Παναγίου Πνεύματος. Τότε ίσως αρχίσουμε να υποψια­ζό­μαστε, ότι πρέπει να μας εμπνέει το Πνεύμα του Θεού κι όχι το πνεύμα του κόσμου.